Longontsteking door Mannheimia haemolytica
De laatste jaren wordt steeds meer melding gemaakt van zeer heftige longontstekingen bij melkvee die zeer plotseling op kan treden. Ook wij zien dit in de praktijk met toenemende mate tijdens onze visiterondes. De bacterie Mannheimia haemolytica kan dit beeld veroorzaken. Deze bacterie geeft een zeer ernstige ontsteking van de longen en het longvlies met regelmatig een dode koe tot gevolg. Omdat de ziekte zo snel optreedt en vaak bij meerdere dieren, is het een ramp wanneer dit voorkomt op een bedrijf. De laatste maanden zien we toch ook mildere versies waarbij de koeien minder ziek lijken.
Bij onderzoek valt vaak de hoge koorts op zonder dat hierbij heel duidelijk een oorzaak vindbaar is. Vaak hebben de koeien nauwelijks zichtbare luchtwegklachten en zijn zelfs de geluiden bij het beluisteren van de longen niet zeer afwijkend. Het achterhalen van de verwekker is daarom van groot belang, een uitbraak van bijvoorbeeld IBR vergt een andere behandeling en preventieve aanpak dan die van longontsteking door Mannheimia. Het insturen van een gestorven koe voor sectie geeft bijna altijd meer zekerheid of er inderdaad Mannheimia speelt. Bij het sectie onderzoek wordt de longschade bekeken en de verwekker aangetoond. In het geval van Mannheimia valt de enorm heftige ontsteking van het longweefsel maar ook van de vliezen die om de longen zitten, op. Deze borstvliesontsteking zien we ook veel bij (vlees)kalveren en is enorm pijnlijk. Bij levende dieren kunnen de veroorzakende verwekkers worden aangetoond door het nemen van een neusswab (IBR) en een longspoeling (overige verwekkers, waaronder Mannheimia).
Wat kan ik doen tegen Mannheimia bij mijn melkkoeien?
Mannheimia haemolytica is een bacterie die ook bij gezonde kalveren en koeien in de neus aanwezig is. Stress kan er echter voor zorgen dat de bacterie zich ziekmakend gaat gedragen en dieper in de longen gaat huisvesten. De bacterie maakt dan een gifstof aan waardoor er enorme weefselschade optreedt in de longen. Dit leukotoxine maakt de longcellen zelf kapot en omzeilt daarnaast het afweersysteem van de koe waardoor de bacterie nog meer schade kan aanrichten. Wanneer er sprake is van een uitbraak op een bedrijf met Mannheimia is het van het grootste belang om zieke dieren zo snel mogelijk op te sporen en te behandelen met een koortsremmer/ pijnstiller en een passende antibioticakuur. Een vroege behandeling kan sterfte veelal voorkomen maar omdat de dieren weinig ziekteverschijnselen laten zien is het een uitdaging om ze op te sporen. Het meermaals daags controleren van verdachte dieren door de temperatuur op te meten is hierin het meest effectief. Om ziekte bij meer dieren te voorkomen en ervoor te zorgen dat de schade beperkt blijft kan de koppel gevaccineerd worden tegen Mannheimia haemolytica.
Uit onderzoek is geen eenzijdige achterliggende veroorzaker van een uitbraak met Mannheimia gevonden. Hoewel het vermoeden was dat virale ziektes als IBR of BVD de stressor zouden kunnen zijn waardoor Mannheimia ineens toeslaat is bij een pilotonderzoek van de GD uit 2009 dit niet aangetoond. Wel bleek er op de meeste bedrijven een reden aan te wijzen die stress gaf waardoor de bacterie een uitbraak van ziekte veroorzaakte. Hierbij valt te denken aan overbezetting in de stal, slechte ventilatie, de aankoop of introductie van nieuwe koeien in de koppel, koppel bekappen, grote voerveranderingen etc. Daarnaast komt een uitbraak meer voor in de stalperiode.
Bron: melkveebedrijf.nl